چگونه عیار طلا را تشخیص دهیم؟ ۱۲ روش خانگی و تخصصی

طلا ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که باعث شده بشر در طول تاریخ توجه ویژه‌ای به آن داشته باشد. یکی از این ویژگی‌ها نرمی و شکل‌پذیری بالای طلاست که محدودیت‌هایی را برای استفاده از آن ایجاد می‌کند. در واقع به خاطر نرمی بیش از اندازه طلای خالص نمی‌توان از آن برای ساخت جواهرات زینتی و دیگر قطعات ظریف استفاده کرد. برای حل این مشکل معمولا طلا را با فلزات دیگری ترکیب می‌کنند تا درجه خلوص آن کاهش یابد. از همین رو، آشنایی با مفهوم عیار طلا و روش‌های تشخیص خلوص آن اهمیت زیادی پیدا می‌کند.

هر چه عیار یک قطعه طلا بیشتر باشد، ارزش اقتصادی بیشتری هم دارد. این موضوع باعث می‌شود تا برخی افراد سودجو طلاهایی با عیار پایین را به اسم طلای عیار بالا به مردم بفروشند و سر آن‌ها را کلاه بگذارند. برای همین قصد داریم در مقاله امروز مجله طلاسی در مورد روش‌های خانگی و تخصصی تشخیص عیار طلا صحبت کنیم و ببینیم که یک فرد عادی چگونه می‌تواند عیار طلای خود را بفهمد.

عیار طلا چیست؟

عیار یکی از ویژگی‌های طلاست که میزان خلوص آن را نشان می‌دهد. نرمی و شکل‌پذیری بالای طلا به‌قدری زیاد است که طلای خالص به‌راحتی تغییر شکل می‌دهد. همین موضوع باعث می‌شود تا نتوان از طلای خالص برای ساخت زیورآلات ظریف استفاده کرد. طلاسازها برای حل این مشکل طلا را با برخی از فلزات دیگر ترکیب می‌کنند تا بدین ترتیب ویژگی نرم بودن طلا از بین برود یا کاهش یابد.

اما بعد از ترکیب طلا با فلزات دیگر چگونه می‌توان فهمید که چه درصدی از قطعه مورد نظر طلا و چه درصدی از آن از فلزات دیگر است؟ اینجاست که عیار طلا وارد میدان می‌شود و این مشکل را حل می‌کند.

عیار طلا در واقع عددی بین ۰ تا ۲۴ است که به یک قطعه طلا نسبت داده می‌شود. اگر قطعه مورد نظر تماما از طلا ساخته شده باشد و هیچ فلز دیگری در خود نداشته باشد، عیار آن ۲۴ در نظر گرفته می‌شود. به همین ترتیب با کمتر شدن درصد طلای موجود در قطعات طلا عدد مربوط به عیار آن نیز کمتر می‌شود. برای مثال طلای ۱۸ عیار طلایی است که در ساخت آن از ۷۵ درصد طلا و ۲۵ درصد فلزات دیگر استفاده شده است.

برای نمایش عیار طلا از یک عدد سه رقمی نیز استفاده می‌شود که این عدد بین ۰ تا ۹۹۹ قرار دارد. عدد ۹۹۹ برای نمایش طلای ۲۴ عیار و عدد ۷۵۰ برای اشاره به طلای ۱۸ عیار کاربرد دارد. همچنین ممکن است عیار طلا به شکل درصد خلوص نیز نمایش داده شود که در این صورت درصد خلوص طلای خالص ۹۹.۹ درصد و درصد خلوص طلای ۱۸ عیار ۷۵ درصد خواهد بود.

در بخش بعدی لیست کامل عیار طلا و درصد خلوص هر یک را ارائه خواهیم کرد زیرا عیار طلا تنها به ۲۴ و ۱۸ محدود نمی‌شود و طلاهایی با عیارهای دیگر نیز داریم. همچنین برای آشنایی بیشتر با مفهوم عیار طلا و انواع آن می‌توانید مقاله جامع «عیار طلا چیست؟» را مطالعه کنید.

جدول عیار طلا

رایج‌ترین عیار طلا در ایران طلای ۱۸ عیار است و برای همین مردم با این عیار آشنایی کافی دارند. از طرف دیگر طلای خالص با عیار ۲۴ نمایش داده می‌شود و احتمالا بسیاری از مردم با این عیار هم آشنا هستند. اما در مورد عیارهای دیگر چه؟ به جز این دو عیار، قطعات مختلف طلا با عیارهای دیگری نیز تولید می‌شوند که هدف از تولید هر یک از آن‌ها استفاده در کاربردی خاص یا در یک کشور خاص است.

بنابراین حتما از خود می‌پرسید که طلا چند عیار دارد؟ برای پاسخ به این سوال رایج‌ترین انواع عیار طلا را در جدول زیر جمع‌آوری کرده‌ایم که می‌توانید آن‌ها را با یکدیگر مقایسه کنید.

 اما چگونه می‌توانیم عیار طلای خود را پیدا کنیم؟ در بخش بعدی به‌طور مفصل به این موضوع خواهیم پرداخت.

نحوه تشخیص عیار طلا

هر قطعه طلایی که در اختیار داشته باشید، عیار مشخصی دارد. با این حال اگر عیار آن را از قبل ندانید، ممکن است در تشخیص عیار طلا با مشکل مواجه شوید. بنابراین با یک سوال مهم دیگر مواجه هستیم: چگونه عیار طلا را تشخیص دهیم؟

به‌طور کلی روش‌های شناسایی عیار طلا را می‌توان به دو دسته خانگی و تخصصی تقسیم کرد. در روش خانگی شما می‌توانید با استفاده از روش‌های ساده و بدون نیاز به ابزارهای پیشرفته، در خانه خود عیار طلا را شناسایی کنید. این در حالی است که روش‌های دیگری هم برای تعیین عیار طلا وجود دارند که در آزمایشگاه‌ها و با استفاده از ابزارهای مختلف انجام می‌شوند.

تشخیص عیار طلا با روش‌های خانگی و ساده

برای اینکه بدانید طلای شما چند عیار است لازم نیست حتما از روش‌های تخصصی استفاده کنید. به‌کمک برخی روش‌های خانگی که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، می‌توانید خیلی راحت عیار طلای خود را پیدا کنید.

روش‌های تشخیص خانگی عیار طلا عبارتند از:

• خواندن کد طلا: روی هر قطعه طلای استاندارد و معتبر اعداد، حروف و نشانه‌هایی حک شده که با خواندن آن‌ها می‌توان عیار طلا را تشخیص داد. برای مثال اگر روی النگوی خود عدد ۷۵۰ را مشاهده می‌کنید، نشان می‌دهد که طلای شما ۱۸ عیار است. این موضوع ممکن است به شکل‌های 18K یا K18 نیز نمایش داده شود.
• سنگ محک: در این روش قطعه طلا به‌گونه‌ای روی سنگ محک کشیده می‌شود که ردی از آن روی سنگ باقی بماند. در قدم بعدی محلول اسیدی روی خط ریخته می‌شود و متناسب با واکنشی که از خود نشان می‌دهد، می‌توان عیار طلا را تشخیص داد.
• تیزاب: تیزاب یا اسید نیتریک نوعی ماده شیمیایی قوی و خطرناک است که با استفاده از آن می‌توان بالا یا پایین بودن عیار طلا را تشخیص داد. طلایی که درصد خلوصی بالاتری داشته باشد، به این ماده واکنش نمی‌دهد اما طلاهای عیار پایین دچار تغییر رنگ یا خوردگی می‌شوند. استفاده از این روش در مقایسه با روش‌های خانگی دیر ریسک بیشتری دارد و پیشنهاد می‌شود از این روش استفاده نکنید.
• استفاده از آهن‌ربا: یکی دیگر از روش‌های خانگی تشخیص عیار طلا استفاده از آهن‌ربا است. برای این آزمایش تنها کافی است قطعه طلای خود را به‌آرامی به آهن‌ربا نزدیک کنید. اگر طلا به آهن‌ربا جذب شد به احتمال زیاد ناخالصی زیادی دارد و عیار آن پایین است.
• آزمایش شناوری: به‌عنوان یک روش ساده دیگر می‌توانید قطعه طلا را در یک ظرف پر از آب قرار دهید. اگر طلا به‌سرعت به سمت پایین ظرف حرکت کرد به احتمال زیاد عیار بالایی دارد. این در حالی است که اگر قطعه طلای شما روی آب شناور ماند یا با سرعت کمی غرق شد، ممکن است ناخالصی در آن زیاد باشد.
• آزمایش چگالی: طلای خالص چگالی مشخصی دارد که این مقدار برابر ۱۹.۳ گرم بر سانتی‌متر مکعب است. با قرار دادن طلا در یک ظرف مدرج پر از آب می‌توانید حجم آب جابه‌جا شده را اندازه بگیرید و سپس با تقسیم وزن بر حجم جابه‌جا شده چگالی قطعه طلا را اندازه‌گیری کنید. اگر مقدار به‌دست‌آمده نزدیک به عدد ۱۹.۳ باشد نشان می‌دهد که قطعه مورد نظر خلوص بیشتری دارد.
• آزمایش صدا: در این روش ساده تنها کافی است قطعه طلای خود را نزدیک گوش‌تان بگیرید و با یک جسم فلزی به آن ضربه بزنید. اگر صدای زنگی که تولید می‌شود خاص و شفاف باشد طلا عیار بالاتری دارد. دلیل آن هم این است که این صدا در طلاهای ناخالص متفاوت است.
• بررسی سطح طلا: گاهی اوقات یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای ارزیابی طلا بررسی سطح ظاهری آن است. اگر روی قطعه خود خطوط یا خراش‌های ریزی می‌بینید به احتمال زیاد به این دلیل است که قطعه شما تنها روکش طلا دارد و فلز اصلی تشکیل‌دهنده آن چیز دیگری است.

همان‌طور که می‌بینید به جز روش خواندن کد طلا هیچ‌کدام از روش‌های خانگی به‌طور دقیق نمی‌توانند عیار طلا را مشخص کنند. برای همین پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله «راهنمای کامل کدهای طلا» را بخوانید و نحوه خواندن اعداد و حروف روی طلا را یاد بگیرید.

همچنین روش‌های تخصصی نیز برای این کار طراحی شده‌اند که با استفاده از آن‌ها می‌توان فهمید قطعات طلا دقیقا چه عیاری دارند.

تشخیص عیار طلا با روش‌های تخصصی

تشخیص دقیق عیار طلا معمولا با استفاده از دستگاه‌های خاصی انجام می‌شود که در آزمایشگاه‌های مخصوص می‌توان آن‌ها را پیدا کرد. البته علاقه‌مندان به این حوزه می‌توانند با خرید هر یک از این دستگاه‌ها خودشان هم عیارسنجی طلا را انجام دهند.

روش‌های تشخیص عیار طلا با روش‌های تخصصی عبارتند از:

•  دستگاه لیزر: تشخیص عیار طلا با دستگاه لیزر بدین شکل انجام می‌شود که شما قطعه مورد نظر خود را درون دستگاه قرار می‌دهید و عیار و سایر مشخصات آن به شما نمایش داده می‌شود.
• دستگاه ذوب یا طلاپز: دستگاه طلاپز یا کوره ذوب طلا از جمله روش‌های قدیمی و دقیق برای تعیین عیار طلاست. در این روش طلا را با مقداری سرب و فلاکس ترکیب می‌کنند و سپس درون کوره ذوب قرار می‌دهند. بدین ترتیب تمام ناخالصی‌های قطعه مورد نظر از بین می‌رود و با مقایسه وزن آن با وزن نمونه اولیه می‌توان عیار طلا را مشخص کرد.
• روش کوپلاسیون: این روش که به آن قالکاری یا غالکاری نیز می‌گویند، از دیگر روش‌های سنتی تعیین عیار طلاست. در این روش همانند دستگاه طلاپز طلا در کنار ماده دیگری ذوب می‌شود و ناخالصی‌های آن از بین می‌رود. سپس با مقایسه وزن نمونه اولیه و نمونه خالص عیار طلا مشخص می‌شود.
• دستگاه XRF: یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های تخصصی تعیین عیار طلا استفاده از دستگاه XRF است. در این روش قطعه طلای مورد نظر درون دستگاه قرار داده می‌شود و با تابیده شدن اشعه ایکس و تحلیل آن می‌توان عیار طلا را تشخیص داد.

چرا دانستن عیار طلا مهم است؟

مهم‌ترین عاملی که در تعیین ارزش یک قطعه طلا تاثیر می‌گذارد، عیار آن است. هرچه عیار یک قطعه طلا بیشتر باشد، نشان می‌دهد که در ساخت آن از مقدار طلای بیشتری استفاده شده و برای همین ارزش اقتصادی بالاتری هم دارد. برای همین باید بدانید که طلای مورد نظر شما چه عیاری دارد.

این موضوع زمانی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند که بدانید برخی سودجویان از آگاهی پایین مردم سوء استفاده می‌کنند و سعی در فریب آن‌ها دارند. این افراد ممکن است قطعه طلایی که عیار پایین‌تری دارد، به اسم طلای عیار بالا به مردم بفروشند. همچنین با دانستن عیار طلای خود و قیمت طلا می‌توانید ارزش واقعی قطعه خریداری‌شده را پیدا کنید و پول اضافی به فروشندگان ندهید. برای همین قبل از سرمایه‌گذاری در بازار طلا و خرید هرگونه طلای فیزیکی باید با روش‌های تشخیص عیار طلا از جمله آشنایی با نحوه خواندن کدهای طلا آشنا باشید.

یکی از راه‌های در امان ماندن از این نوع کلاه‌برداری‌ها خرید طلای آب شده از طلاسی است. در این روش شما می‌توانید با هر سرمایه‌ای که در اختیار دارید، به‌شکل آنلاین طلای آب شده بخرید. هنگام خرید طلا در طلاسی شما در واقع خرید خود را با قیمت لحظه‌ای هر گرم طلای ۱۸ عیار انجام می‌دهید و برای همین لازم نیست نگران عیار طلای خود باشید. هر زمان هم که دل‌تان خواست می‌توانید موجودی طلای خود را در قالب طلای فیزیکی با عیارهای ۲۴ یا ۱۸ دریافت کنید.

بهترین عیار طلا کدام است؟

یکی از سوالات پرتکراری که هر سرمایه‌گذاری با آن مواجه می‌شود این است که طلای ۲۴ عیار بهتر است یا طلای ۱۸ عیار؟ درست است که هرچه عیار طلا بیشتر باشد،‌ ارزش آن هم بیشتر خواهد بود اما همه‌چیز در بالا بودن عیار یک قطعه طلا خلاصه نمی‌شود.

طلای ۲۴ عیار نرمی و شکل‌پذیری بالایی دارد و نمی‌توان از آن برای ساخت زیورآلات ظریف و پرجزئیات استفاده کرد. برای همین در چنین کاربردی می‌توان گفت طلای ۱۸ عیار از طلای ۲۴ عیار بهتر است.

طلای ۲۴ عیار و طلای ۱۸ عیار هر دو از جمله عیارهای شناخته‌شده در بازار ایران و بازارهای جهانی هستند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. با این حال در بازار ایران طلای ۱۸ عیار رواج بیشتری دارد و بسیاری از قطعات طلای زینتی با این عیار تولید می‌شوند.

 در جدول بالا ویژگی‌های طلای ۲۴ عیار و طلای ۱۸ عیار را با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم تا خودتان بتوانید بهتر تصمیم‌گیری کنید.

سخن پایانی

عیار طلا یکی از ویژگی‌های مهم هر نوع طلایی است که میزان خلوص آن را نشان می‌دهد. برای نمایش عیار هر قطعه طلا از عددی بین ۰ تا ۲۴ یا یک عدد سه رقمی استفاده می‌شود که در آن عدد ۲۴ یا ۹۹۹ نشان‌دهنده خالص‌ترین نوع طلاست.

اهمیت تشخیص عیار طلا از آنجایی است که با دانستن آن می‌توانید ارزش واقعی قطعه طلای خود را بفهمید و نگذارید برخی افراد سودجو سرتان کلاه بگذارند. برای این کار روش‌های مختلفی وجود دارد که در مقاله امروز مجله طلاسی به ۱۲ روش خانگی و تخصصی اشاره کردیم.

با این حال برای درامان ماندن از کلاه‌برداری‌های موجود در بازار فیزیکی طلا می‌توانید از طلاسی به‌شکل آنلاین طلای آبشده بخرید. طلاسی با در اختیار داشتن تمام مجوزهای لازم و سپرده‌گذاری طلای فیزیکی در بانک، میزبان قابل‌اعتمادی برای سرمایه‌گذاری شما است.

سوالات متداول در مورد عیار طلا

• عیار طلا چیست؟

عیار طلا عددی بین ۰ تا ۲۴ یا یک عدد سه رقمی است که به طلا نسبت داده می‌شود و میزان خلوص آن را نشان می‌دهد.

• رایج‌ترین عیار در ایران کدام است؟

در بازار ایران طلای ۱۸ عیار رواج بیشتری دارد چون هم زیبایی خود را حفظ کرده و هم بادوام است.

• طلای ۱۸ عیار بهتر است یا طلای ۲۴ عیار؟

هر کدام در کاربردهای مختلف عملکرد بهتری نسبت به دیگری دارند. طلای ۱۸ عیار استحکام کافی دارد اما ارزش طلای ۲۴ عیار بیشتر است.

• نحوه پیدا کردن عیار طلا چگونه است؟

برای تشخیص عیار طلا می‌توان از روش‌های خانگی مانند خواندن کدهای طلا یا روش‌های تخصصی همچون استفاده از دستگاه لیزر استفاده کرد.