قوانین مالیات ۱۴۰۴؛ از صفر تا صد

یکی از عوامل کلیدی تأثیرگذار بر قیمت طلا، میزان مالیاتی است که به این فلز ارزشمند تعلق می‌گیرد. مالیات طلا، همان مالیات بر ارزش افزوده است که خریدار باید علاوه بر قیمت اصلی طلا بپردازد. نحوه محاسبه مالیات طلا همیشه برای خریداران و فروشندگان چالش‌برانگیز بوده است، زیرا قوانین مالیاتی برای انواع مختلف طلا (نو، دست‌دوم، سکه و شمش) متفاوت است.

از طرفی، هم خریدار و هم فروشنده قوانین جداگانه‌ای برای پرداخت مالیات دارند. در سال گذشته (۱۴۰۳) خبرهایی درباره حذف مالیات از طلا منتشر شد، اما در واقعیت قانون حذف مالیات بر طلا اجرا نشد. در این مطلب قصد داریم صفر تا صد مالیات طلا در سال ۱۴۰۴ را توضیح دهیم، تغییرات جدید را بررسی کنیم و بگوییم کدام نوع طلا مالیات کمتری دارد و برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است.

انواع مالیات طلا

مالیات طلا بسته به نوع فعالیت و شخص (خریدار یا فروشنده) چند نوع دارد:

1. مالیات بر عملکرد طلافروشان: مالیاتی است که براساس سود سالانه فروش طلا محاسبه می‌شود.

2. مالیات بر ارزش افزوده: مالیاتی است که خریدار در زمان خرید طلا می‌پردازد.

3. مالیات بر عایدی سرمایه طلا: مالیاتی است که هنگام فروش طلا با سود اعمال می‌شود تا از سوداگری و دلالی در بازار جلوگیری شود.

مالیات بر عملکرد طلافروشان

مالیات بر عملکرد طلافروشان، مالیاتی است که بر اساس سود سالیانه حاصل از فروش طلا محاسبه می‌شود. این مالیات بر اساس میزان درآمد و سود، به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت محاسبه می‌شود و به سازمان دارایی پرداخت خواهد شد. برای محاسبه مالیات بر عملکرد، ابتدا باید سود خالص را به دست بیاوریم؛ یعنی هزینه‌های مرتبط با خریدوفروش طلا مثل هزینه خرید، تولید، اجرت و سایر هزینه‌ها را از کل دریافتی سالانه کم کنیم. مالیات بر عملکرد طلافروشان به‌صورت پلکانی افزایش پیدا می‌کند؛ هرچقدر درآمد بیشتر باشد، درصد مالیات هم بیشتر می‌شود. در ادامه میزان مالیات درازای هر میزان سود سالیانه آورده شده است:

میزان مالیات بر عایدی طلا

مالیات بر عایدی سرمایه طلا، یکی از قوانین جدیدی است که در سال‌های اخیر تصویب شده و در سال ۱۴۰۴ نیز اجرا می‌شود. هدف از این قانون، جلوگیری از خرید و فروش‌های سوداگرانه طلا، سکه، ارز و سایر دارایی‌هاست.

این مالیات بر اختلاف قیمت خرید و فروش طلا اعمال می‌شود؛ یعنی اگر کسی طلا را گران‌تر از قیمت خرید خود بفروشد، باید درصدی از آن سود را به‌عنوان مالیات بپردازد.

چند نکته مهم در مورد مالیات بر عایدی طلا:

• فروش طلای زینتی تا سقف ۱۵۰ گرم مشمول مالیات بر عایدی نیست.

• اگر فرد، طلافروش یا فعال رسمی بازار باشد و موجودی طلا را در سامانه دارایی ثبت کند، مشمول این مالیات نمی‌شود.

• در صورت فروش طلا در کمتر از یک سال از زمان خرید، ممکن است تا ۴۵٪ از سود حاصل مشمول مالیات شود (بر اساس قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی).

• اگر نگهداری طلا بیش از یک سال باشد، مالیات کمتری (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از سود) اعمال می‌شود.

میزان مالیات طلا برای خریدار

بر اساس قانون جدید، مالیات طلا برای خریداران ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده است. این مالیات فقط بر اجرت ساخت، حق‌العمل و سود فروشنده اعمال می‌شود و اصل طلا از پرداخت مالیات معاف است. بنابراین اگر طلایی می‌خرید، فقط روی اجرت و سود فروشنده مالیات می‌پردازید، نه بر وزن یا قیمت طلای خام!

اجزای مشمول مالیات:

۱. اجرت ساخت:
هزینه‌ای است که برای ساخت طلا پرداخت می‌شود و به طرح و پیچیدگی آن بستگی دارد (معمولاً بین ۵ تا ۴۰ درصد قیمت طلا).

۲. حق‌العمل و سود فروشنده:
طلافروشان معمولاً بین ۵ تا ۷ درصد از قیمت طلا را به‌عنوان کارمزد خدمات خود دریافت می‌کنند.

مثال محاسبه مالیات طلای نو (۱۴۰۴)

طلای نو اجرت ساخت دارد. اجرت ساخت زیورآلات نو معمولاً ۵ تا ۴۰ درصد است که به طرح و پیچیدگی آن بستگی دارد. برای محاسبه مالیات طلای نو، ابتدا وزن طلای خام را ضرب در قیمت روز هر گرم می‌کنیم. سپس با در نظر گرفتن اجرت و کارمزد، مالیات محاسبه می‌شود. فرض مثال زیر را در نظر بگیرید:

اگر ۲۳ گرم طلای نو زینتی با اجرت ۱۵٪ باشد، قیمت روز طلا ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان در نظر گرفته شود و کارمزد فروشنده ۷٪ باشد، محاسبه به صورت زیر خواهد بود:

۱. قیمت اصل قطعه (طلای خام):

وزن × قیمت روز = ۲۳ × ۵٬۰۰۰٬۰۰۰ = ۱۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ تومان

۲. هزینه اجرت ساخت:

اجرت ساخت = ۱۵٪ × قیمت اصل = ۰٫۱۵ × ۱۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ = ۱۷٬۲۵۰٬۰۰۰ تومان

۳. جمع قیمت پس از افزودن اجرت:

۱۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰ + ۱۷٬۲۵۰٬۰۰۰ = ۱۳۲٬۲۵۰٬۰۰۰ تومان

۴. کارمزد فروشنده:

کارمزد = ۷٪ × (قیمت پس از اجرت) = ۰٫۰۷ × ۱۳۲٬۲۵۰٬۰۰۰ = ۹٬۲۵۷٬۵۰۰ تومان

۵. ارزش افزوده مشمول مالیات:

ارزش افزوده = اجرت ساخت + کارمزد = ۱۷٬۲۵۰٬۰۰۰ + ۹٬۲۵۷٬۵۰۰ = ۲۶٬۵۰۷٬۵۰۰ تومان

۶. محاسبه مالیات بر ارزش افزوده (نرخ سال ۱۴۰۴ = ۱۰٪):

مالیات = ۱۰٪ × ۲۶٬۵۰۷٬۵۰۰ = ۲٬۶۵۰٬۷۵۰ تومان

۷. مبلغ نهایی پرداختی:

مبلغ نهایی = قیمت پس از اجرت + کارمزد + مالیات

مبلغ نهایی = ۱۳۲٬۲۵۰٬۰۰۰ + ۹٬۲۵۷٬۵۰۰ + ۲٬۶۵۰٬۷۵۰ = ۱۴۴٬۱۵۸٬۲۵۰ تومان

محاسبه مالیات سکه

از سال ۹۷ به بعد، سازمان مالیاتی بخشنامه‌ای منتشر کرد که در آن نحوه محاسبه مالیات خرید سکه بیان شده است. طبق این بخش‌نامه، خریداران موظف‌ هستند که بر اساس تعداد سکه‌های خریداری شده مالیات بپردازند.

مالیات خرید سکه از صرافی، این‌طور محاسبه می‌شود:

محاسبه مالیات شمش طلا

شمش طلا یک دارایی سرمایه‌ای محسوب می‌شود و شامل دو نوع مالیات است:

• مالیات بر عایدی سرمایه: بر سود حاصل از فروش شمش اعمال می‌شود. اگر شمش بیش از یک سال نگهداری شود، نرخ مالیات بین ۰ تا ۲۰ درصد است؛ اما اگر زودتر فروخته شود، نرخ معمول مالیات بر درآمد (۱۰ تا ۳۵ درصد) اعمال می‌شود.

• مالیات بر فروش: هنگام فروش شمش، ۳ درصد از سود باید به‌عنوان مالیات پرداخت شود، مگر اینکه شمش از سوی بانک مرکزی صادر شده باشد یا بیش از ۳ سال نگهداری شده باشد.

در هنگام خرید شمش نیز تنها باید ۱۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شود.

محاسبه مالیات طلا آب شده

طلا آب شده مالیات ندارد و شاید به همین خاطر است که از آن به عنوان بهترین روش سرمایه گذاری در بازار طلا یاد می‌شود. طبق بخش‌نامه‌های سازمان دارایی، دریافت هر گونه مالیات از خریدار روی طلا آب شده تخلف محسوب می‌شود. هنگام خرید این نوع طلا، تنها باید کارمزد بپردازیم. این کارمزد در پلتفرم‌های آنلاین خرید طلا آب شده در کمترین حد ممکن قرار دارد.

پرداخت مالیات طلا برعهده چه کسی است؟

در معاملات طلا، پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بر عهده خریدار است، اما پرداخت و تسویه آن با سازمان مالیاتی بر عهده طلافروش است. مالیات بر درآمد، مالیات بر فروش و مالیات بر عایدی سرمایه نیز مستقیماً توسط شخص (فروشنده یا سرمایه‌گذار) به اداره دارایی پرداخت می‌شود.

آیا مالیات طلا در سال ۱۴۰۴ حذف شده است؟

خیر. مالیات طلا در سال ۱۴۰۴ حذف نشده است. تنها تغییری که رخ داده، افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده از ۹٪ به ۱۰٪ است. البته معافیت «اصل طلا» از مالیات همچنان برقرار است؛ یعنی هنگام خرید طلا فقط باید بابت اجرت و سود فروشنده مالیات پرداخت کنید، نه بابت وزن طلا.

حذف مالیات از روی اصل طلا

در دی‌ماه ۱۴۰۰ قانونی وضع شد که مالیات طلا، فقط روی ارزش افزوده آن اعمال شود و به این صورت اصل طلا مالیات ۹ درصدی از روی اصل طلا برداشته شد. پیش‌ازاین تاریخ، مالیات ۹ درصدی روی کل قیمت طلا و ارزش افزوده آن اعمال می‌شود. این قانون به‌منظور تسهیل معاملات برای سرمایه‌گذاران وضع شد. 

سخن پایانی 

پرداخت مالیات همیشه یکی از چالش‌های مهم خریداران و فروشندگان طلاست. در سال ۱۴۰۴ نیز با وجود تغییر نرخ مالیات ارزش افزوده از ۹ به ۱۰ درصد، همچنان اصل طلا از مالیات معاف است. بنابراین برای خرید منطقی‌تر و پرداخت هزینه کمتر، بهتر است بدانید چه نوع طلایی مشمول مالیات است و نرخ‌های جدید چگونه محاسبه می‌شوند.

با آگاهی از قوانین جدید مالیات طلا در سال ۱۴۰۴، می‌توانید هنگام خرید، سرمایه‌گذاری و فروش طلا تصمیم دقیق‌تر و هوشمندانه‌تری بگیرید.