طلای شکن چیست؟ علت شکن شدن طلا و تشخیص آن

شاید شما هم مانند بسیاری از افرادی که اطلاعات و دانش کافی درباره طلا ندارند، نمی‌دانید که طلای شکن چیست. اصطلاحات مختلفی در بین طلاسازان رواج دارد که یکی از آن‌ها «طلای شکسته» (Fragile Gold) یا همان شکن است. این طلا کیفیت بالایی ندارد و به دلیل مشکلات پیش آمده در فرآیند ذوب، به دست می‌آید. 

اگر به دنبال پاسخ این سوالات هستید که منظور از طلای شکن چیست؟ چرا طلا شکن می‌شود؟ روش‌های تشخیص آن کدامند؟ چطور می‌توان شکن طلا را گرفت؟ تا انتهای این مطلب همراه طلاسی باشید. 

طلای شکن چیست؟

به طلایی که شکننده است و نمی‌تواند به عنوان ماده اولیه برای ساخت مصنوعات و زیورآلات استفاده شود، طلای شکن می‌گویند. این طلا به خاطر مشکلات و اشتباهاتی در زمان ذوب کردن و وجود عناصر غیرمطلوب، دارای ناخالصی بالا، شکننده و فاقد کیفیت لازم است. همین امر از کیفیت آن می‌کاهد. 

دقت کنید که طلای شکن با طلای خام تفاوت دارد. طلای خام که به‌صورت طبیعی کشف می‌شود، به خاطر خواص خود از نرمی برخوردار است و چکش‌خوار نیست. از این رو با فلزات دیگر ترکیب شده تا مقاوم‌تر شود. اما طلای شکسته یا همان شکن به خاطر وجود مقدار بالای ناخالصی‌ها، شکننده و بی‌کیفیت است. 

علت به وجود آمدن طلای شکن

شاید شما هم تصور می‌کنید که ذوب طلا کار آسانی است‌ و با قرار دادن طلا درون کوره و حرارت دادن‌ ذوب می‌شود و سپس با ریخته شدن در قالب برای تولید مصنوعات و زیورآلات آماده می‌گردد.

اما فرآیند ذوب طلا به این راحتی نیست و امری پیچیده و حساس محسوب می‌شود. کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند باعث از بین رفتن نتیجه زحمات طلاساز شود و طلای بدست آمده از کیفیت بالایی برخوردار نباشد.

به طور کلی دو علت باعث به وجود آمدن طلای شکن می‌شود که عبارتند از:

۱. وجود ناخالصی در طلای ذوب شده

برای به‌دست آوردن طلای باکیفیت و مناسب جهت ساخت زیورآلات و مصنوعات مختلف، باید قبل از ذوب کردن آن، ناخالصی‌ها جدا گردد. اگر این ناخالصی‌ها مانند نگین‌ها، سنگ‌های اتمی و... جدا نشوند، در فرایند ذوب با طلا ترکیب شده و طلای شکسته حاصل می‌شود. 

۲. نرسیدن طلا به نقطه ذوب

برای ذوب طلا باید آن را در معرض حرارتی معادل با ۱۰۶۴ درجه سانتی‌گراد قرار داد. این کار با استفاده از کوره‌های مخصوص گازی یا الکتریکی یا مشعل‌های هوا گاز انجام می‌شود. حال اگر طلا به دمای نقطه ذوب خود نرسد و درون قالب ریخته شود، ناخالصی‌ها از طلا جدا نمی‌شوند و طلای‌ شکن به‌ وجود می‌‎آید.

گرفتن شکن طلا

برای گرفتن شکن طلا یا همان تبدیل طلای شکن به طلای خالص و باکیفیت، باید دوباره مرحله ذوب را انجام داد. در ابتدا طلا درون تیزآب قرار می‌گیرد تا ناخالصی‌ها از آن جدا شوند. سپس درون کوره با حرارت ۱۰۶۴ درجه ذوب می‌شود. 

پس از ذوب شدن کامل، طلا در قالب‌های مخصوص که ریژه نام دارند، ریخته می‌شود. پس از سرد شدن، طلای باکیفیت و غیر‌شکننده‌ای به‌دست می‌آید.

تشخیص طلای شکن

طلای شکن از کیفیت مناسبی برخوردار نیست و خرید آن قطعا موجب ضرر و زیان می‌شود. ممکن است برخی از طلافروشان از بی‌اطلاعی مشتریان ساده خود سواستفاده کرده و این طلا را به جای طلای اصل و باکیفیت به آن‌ها بفروشند.

از این رو آشنایی با روش‌های تشخیص طلای شکسته از اهمیت زیادی برخوردار است. با اینکه تشخیص طلا شکن از طلای اصل دشوار است اما باز هم اطلاع داشتن از آن‌ها خالی از لطف نیست و ممکن است روزی به کار آید.

اهمیت طلای شکن در صنعت طلا

بازیافت منابع باارزش 

طلای‌شکن به‌عنوان منبعی کلیدی برای بازیافت طلا شناخته می‌شود. با توجه به ارزش بالای این فلز و محدودیت منابع معدنی موجود، استفاده مجدد از طلای‌شکن نقش مهمی در حفظ ذخایر طبیعی و کاهش هزینه‌های مرتبط با استخراج دارد.

کاهش ضایعات تولیدی 

به‌کارگیری دوباره طلای‌شکن در صنعت طلا و جواهرسازی، ضایعات صنعتی را به‌حداقل می‌رساند و به بهینه‌سازی فرآیند تولید کمک می‌کند.

تأمین مواد اولیه برای طرح‌های نوین 

بازیافت طلای‌شکن امکان استفاده از طلای تصفیه‌شده را برای خلق طرح‌های مدرن و محصولات جدید فراهم می‌سازد. این روش به جواهرسازان اجازه می‌دهد بدون وابستگی به استخراج جدید، آثار متنوع و باکیفیت تولید کنند.

روش‌های تشخیص طلای شکن

• استفاده از صدای طلا: در این روش باید طلا را از فاصله نیم متری روی زمین بیندازید. با پرتاب طلا و برخورد آن با زمین، صدایی منعکس می‌شود. اگر این صدا زنگ‌دار باشد، می‌توان گفت طلا باکیفیت و اصلی است. اما اگر صدای ایجاد شده بم باشد، امکان شکن بودن آن زیاد است (ناخالصی بالایی دارد). البته این روش کاملا علمی و ثابت شده نیست و امکان دارد در بعضی مواقع نتوان با استفاده از آن به درستی طلای شکن را از طلای با کیفیت تشخیص داد. 

• بررسی ظاهری: بررسی ظاهری طلا هم ممکن است به‌تشخیص شکن‌بودن آن کمک کند. طلاهای معمولی دارای رنگی شفاف و درخشنده هستند که در طلاهای شکن دیده نمی‌شود و معمولا رنگ‌ آن کدر و مات خواهد بود. علاوه بر آن وجود ترک‌های ریز، ناهمواری، حفره‌های کوچک و لبه‌های تیز و شکننده ممکن است نشانی از شکن بودن طلا باشد.

  

• استفاده از دستگاه‌های پیشرفته: روش دیگر تشخیص طلا شکن، استفاده از دستگاه‌های پیشرفته است. این دستگاه‌ها امواجی را تولید و ارسال می‌کنند. برخورد امواج با طلای مورد نظر می‌تواند شکن بودن یا خالص بودن طلا را مشخص کند.

  نکته: این دستگاه‌ها در اختیار همه قرار ندارند و فقط برخی از طلافروشی‌های قدیمی از آن‌ها استفاده می‌کنند. برای اطمینان بیشتر می‌توانید طلا را به مراکز ری‌گیری بفرستید. در این مراکز طلا را آب می‌کنند تا میزان ناخالصی آن مشخص شود.

تفاوت طلای شکن با طلای شکسته و طلای سوخته

ممکن است برخی افراد طلای شکن را با طلاهای شکسته و سوخته اشتباه بگیرند. باید بدانید که طلای شکسته همان طلا و جواهرات قدیمی است که دچار آسیب و خرابی شده‌اند. برای مثال یک دستبند که زنجیر آن پاره شده یا یک انگشتر که بخشی از آن شکسته و لب پریده شده است. 

منظور از طلای سوخته نیز طلایی کهنه است که درخشندگی و جلای اولیه خود را ندارد. در اثر تماس با مواد شیمیایی یا استفاده طولانی مدت، درخشندگی و جلای اولیه خود را ندارد. اگرچه طلای سوخته از نظر کیفیت ساختار همچنان ارزشمند است، ولی ظاهر آن نیاز به بازسازی و صیقل دادن دارد تا دوباره براق و جذاب شود. اما طلا شکن طلایی است که در زمان ذوب، ناخالصی‌های آن جدا نشده و به خاطر وجود این مواد زائد و اضافی از خاصیت ترد و شکننده بودن برخوردار است.

تفاوت طلای‌شکن با طلای‌شکسته و ظلا‌ی سوخته در یک نگاه:

آیا سرمایه‌گذاری روی طلای شکن منطقی است؟

طلای شکن کیفیت بالایی ندارد و هنگام استفاده به‌راحتی آسیب می‌بیند. از طرف دیگر، قیمت این نوع طلا پایین است و معمولاً موقع فروش، خریدار ضرر می‌کند. بنابراین خرید طلای شکن به‌عنوان سرمایه‌گذاری هیچ توجیه اقتصادی ندارد.

چرا طلای شکن نخریم؟

خرید طلای شکن باعث ضررر و زیان می‌شود. زیرا این طلا کیفیت بالایی ندارد و ممکن است در زمان استفاده کردن دچار آسیب شود. همچنین طلای شکن از قیمت پایینی برخوردار است و در زمان فروش متحمل خسارت مالی می‌شوید. 

برخی از کلاه‌برداران و سودجویان با استفاده از این طلا زیورآلات مختلفی تولید می‌کنند؛ یا آن را به جای طلای آب شده اصل ارائه می‌دهند. از این رو حتما باید هنگام خرید طلا دقت داشته باشید تا از اصالت و کیفیت آن مطمئن شوید.

سخن پایانی

در دنیای‌ پیچیده و پرچالش طلا، آگاهی از تفاوت‌های میان انواع مختلف طلا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله سعی کردیم شما را با طلای شکن، ویژگی‌ها، چگونگی به وجود آمدن و روش‌های تشخیص آن آشنا کنیم. امیدواریم نکات گفته شده در زمان خرید طلا به شما کمک کند تا بتوانید طلایی مرغوب تهیه کنید. 

اگر قصد خرید طلای آب شده آنلاین را دارید، به سایت طلاسی مراجعه کنید. طلاسی به عنوان بهترین پلتفرم خرید و فروش آنلاین طلا، کمک می‌کند تا خریدی مطمئن انجام دهید. با استفاده از خدمات طلاسی امکان تجربه یک سرمایه‌گذاری عالی در بازار طلا، برای شما فراهم شده است. 

سوالات متداول

• منظور از طلای شکن چیست؟

به طلایی که در زمان ذوب، ناخالصی‌های آن جدا نشده و میزان مواد زائد و اضافی آن زیاد است، طلای شکن گفته می‌شود.

• چرا طلا شکن می‌شود؟

اگر قبل از ذوب کردن ناخالصی‌هایی مانند نگین‌ها و سنگ‌های اتمی و‌... از طلا جدا نشوند یا طلا به دمای نقطه ذوب خود نرسد و بلافاصله در قالب برای سرد شدن ریخته شود، طلای شکن به وجود می‌آید. 

• طلای شکن چه کاربردی دارد؟

از آنجایی که طلای شکن دارای ناخالصی زیادی است، ترد و شکننده است. کیفیت پایین این طلا موجب شده از آن برای تولید مصنوعات و زیورآلات مختلف استفاده نشود. 

• شکن طلا چگونه گرفته می‌شود؟

برای گرفتن شکن طلا باید آن را دوباره ذوب کرد. اما ابتدا باید ناخالصی‌های آن به طور کامل با استفاده از تیزآب جدا شده و سپس آن را درون کوره و در نقطه ذوب ۱۰۶۴ درجه سانتی‌گراد ذوب کرد.

• آیا قیمت طلای شکن کمتر از طلاهای با کیفیت است؟

بله قیمت طلای شکن به مراتب کمتر از طلاهای با عیار بالا است.