اهرم مالی چیست؟ مزایا و معایب استفاده از اهرم مالی در بورس

اهرم مالی، یکی از مفاهیم مهم و پرکاربرد در دنیای سرمایه‌گذاری، به ویژه بازار بورس است. این مفهوم، به دلیل پتانسیل افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری، همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده است. اما در کنار مزایای جذاب آن، اهرم مالی ریسک‌های قابل توجهی نیز به همراه دارد. در این مقاله، قصد داریم به بررسی جامع مفهوم اهرم مالی بپردازیم. ابتدا به تعریف ساده و قابل فهمی از اهرم مالی خواهیم رسید و سپس به بررسی مزایا و معایب استفاده از آن در بازار بورس خواهیم پرداخت.

اهرم مالی چیست؟

اهرم مالی یا Financial Leverage یکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت مالی است که به استفاده از بدهی‌ها برای افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها اشاره دارد. در واقع، اهرم مالی به سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا با استفاده از منابع مالی قرضی، سودآوری خود را افزایش دهند. این مفهوم به ویژه در بازار بورس اهمیت دارد. زیرا، سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از اهرم مالی، سرمایه‌های خود را تقویت کنند و به نتایج بزرگ‌تری دست یابند.

تعریف اهرم مالی

اهرم مالی به نسبتی اطلاق می‌شود که بدهی یک شرکت یا سرمایه‌گذاری به دارایی‌ها یا سرمایه‌ آن دارد. این نسبت نشان‌دهنده میزان استفاده از بدهی‌ها برای تامین مالی فعالیت‌های اقتصادی است. اهرم مالی بالا به معنای استفاده بیشتر از بدهی‌ها برای تامین مالی است و در صورت موفقیت‌آمیز بودن سرمایه‌گذاری، منجر به افزایش سود خواهد شد. اما در صورت ناکامی، ریسک بالاتری را نیز به همراه دارد.

بیشتر بدانید: اصطلاحات بورس آشنایی با ۱۷ اصطلاح مهم که باید بدانید!

انواع اهرم مالی

انواع اهرم‌های مالی در بازار بورس، عبارت‌اند از:

اهرم عملیاتی

این نوع اهرم مالی به رابطه بین تغییرات درآمد و تغییرات در سود عملیاتی اشاره دارد. به عبارت دیگر، اهرم عملیاتی نشان می‌دهد که چگونه تغییرات در فروش می‌تواند تأثیرات بزرگی بر سود عملیاتی داشته باشد.

اهرم مالی

این نوع اهرم به استفاده از بدهی‌ها برای افزایش سود سرمایه‌گذاران اشاره دارد. در صورتی که شرکت از بدهی برای تامین مالی استفاده کند و بتواند بازدهی بیشتری از هزینه بدهی‌ها کسب کند، سودآوری افزایش خواهد یافت.

مزایای استفاده از اهرم مالی در بورس

از جمله مزایای استفاده از اهرم مالی، عبارت‌اند از:

افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری

یکی از اصلی‌ترین مزایای استفاده از اهرم مالی، افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری است. با استفاده از اهرم، سرمایه‌گذار می‌تواند سود بیشتری نسبت به سرمایه اولیه خود کسب کند. این امر به ویژه زمانی کارآمد است که نرخ بازدهی سرمایه‌گذاری بیشتر از نرخ بهره بدهی‌ها باشد.

کاهش نیاز به سرمایه اولیه

اهرم مالی به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد با استفاده از منابع مالی قرضی، نیاز به سرمایه اولیه را کاهش دهد. این امر به ویژه برای سرمایه‌گذاران کوچک که دسترسی به سرمایه‌های بزرگ ندارند، می‌تواند مفید باشد.

افزایش قدرت خرید

اهرم مالی می‌تواند به سرمایه‌گذار این امکان را بدهد که با سرمایه کم، دارایی‌های بیشتری را خریداری کند و از افزایش قیمت‌های احتمالی در آینده بهره‌مند شود.

تنوع سرمایه‌گذاری

با استفاده از اهرم مالی، سرمایه‌گذار می‌تواند سبد سرمایه‌گذاری خود را تنوع بخشد و در دارایی‌های مختلف سرمایه‌گذاری کند. این تنوع می‌تواند به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری کمک کند.

بیشتر بدانید: مقایسه سرمایه‌ گذاری بورس و طلا + نکاتی که باید بدانید

معایب استفاده از اهرم مالی در بورس

قطعا اهرم مالی همان‌طور که مزایای بسیاری را با خود به همراه دارد، می‌تواند معایبی نیز داشته باشد. این معایب، عبارت‌اند از:

افزایش ریسک

یکی از اصلی‌ترین معایب استفاده از اهرم مالی، افزایش ریسک است. در صورتی که سرمایه‌گذاری با شکست مواجه شود، سرمایه‌گذار ممکن است بیشتر از سرمایه اولیه خود را از دست بدهد. این ریسک به ویژه در بازارهای نوسانی بیشتر است.

هزینه‌های بهره

استفاده از اهرم مالی نیازمند پرداخت بهره بر بدهی‌ها است. در صورتی که نرخ بازدهی سرمایه‌گذاری کمتر از نرخ بهره باشد، این هزینه‌ها می‌تواند سودآوری را کاهش دهد و حتی به ضرر منجر شود.

فشار روانی

استفاده از اهرم مالی می‌تواند فشار روانی زیادی بر سرمایه‌گذار وارد کند، زیرا هرگونه نوسان در بازار ممکن است تاثیرات بزرگی بر سرمایه‌گذاری داشته باشد. این فشار می‌تواند تصمیم‌گیری‌های احساسی و نادرست را افزایش دهد.

ریسک مالی

در صورتی که شرکت یا سرمایه‌گذار نتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند، ممکن است با مشکلات مالی جدی مواجه شود. این مسئله به ویژه برای شرکت‌هایی که از بدهی‌های بلندمدت برای تامین مالی استفاده می‌کنند، حائز اهمیت است.

نکات مهم در استفاده از اهرم مالی

مثال‌های عملی از استفاده از اهرم مالی در بورس

برای درک بهتر مفهوم اهرم مالی، می‌توان به مثال‌هایی از استفاده عملی آن در بورس اشاره کرد. فرض کنید یک سرمایه‌گذار با سرمایه اولیه ۱۰ میلیون تومان به بازار بورس وارد می‌شود. اگر این سرمایه‌گذار از اهرم مالی با نسبت ۱:۲ استفاده کند، می‌تواند تا ۲۰ میلیون تومان سرمایه‌گذاری کند. 

اگر سود سرمایه‌گذاری ۱۰ درصد باشد، سود حاصل ۲ میلیون تومان خواهد بود، در حالی که بدون استفاده از اهرم مالی، سود فقط ۱ میلیون تومان بود.

با این حال، در صورت کاهش ارزش سرمایه‌گذاری، ضرر نیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود. اگر سرمایه‌گذاری با ۱۰ درصد کاهش مواجه شود، سرمایه‌گذار ۲ میلیون تومان ضرر خواهد کرد که ممکن است بیشتر از سرمایه اولیه او باشد.

سخن پایانی

اهرم مالی، یکی از ابزارهای قدرتمند در مدیریت مالی است که به سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها اجازه می‌دهد با استفاده از بدهی‌ها، بازدهی سرمایه‌گذاری‌های خود را افزایش دهند. با این حال، استفاده از این ابزار نیازمند تحلیل دقیق و مدیریت ریسک مناسب است.

هرچند که این اهرم می‌تواند بازدهی را افزایش دهد، اما ریسک‌های مرتبط با آن نیز باید مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران باید با دقت و احتیاط از این ابزار استفاده کنند تا به جای سود، دچار زیان نشوند.